Odpowiedzi ekspertów RCKiK na najczęściej pojawiające się pytania

W jakim wieku można rozpocząć oddawanie krwi? Jeżeli od osiemnastu lat, to dlaczego dopiero wtedy?

• Krwiodawcą można się stać od 18 roku życia, ponieważ po uzyskaniu pełnoletności można samodzielnie podejmować decyzje, a ponad to w tym wieku organizm staje się organizmem dorosłym i ukształtowanym.

Czy trzeba przejść jakieś badania żeby zostać krwiodawcą?

• Potencjalny dawca winien być zdrowy, a badania podstawowe wykonywane są u każdego przed oddaniem krwi.

Czy można zlecić stacji krwiodawstwa badanie krwi?

• Badania podstawowe przechodzi dawca przed oddaniem krwi oraz badanie lekarskie. Lekarz każdorazowo kwalifikuje dawcę do pobrania donacji. Wyniki badań mogą być wydane dawcy w dniu oddania, a pozostałe, które wymagają dłuższego czasu przesyłane są pocztą.

Czy wszystkie grupy krwi są pożądane?

• Wszystkie grupy krwi są pożądane, bo istnieją biorcy o różnych grupach.

Kogo określa się honorowym krwiodawcą?

• Każdy kto odda krew staje się honorowym krwiodawcą i otrzymuje stosowną legitymację.

Czy współcześnie istnieją metody dzięki którym mogę oddac krew mimo że 10 lat temu przebyłam żółtaczkę typu C?

• Ktoś, kto przebył żółtaczkę typu B lub C nie może oddawać krwi. Jemu natomiast krew może być przetaczana.

Ćwiczę na siłowni i nie wiem czy taki wzmożony wysiłek po oddaniu krwi nie będzie mi szkodził.

• Po oddaniu krwi nie wolno ćwiczyć przez 48 godzin.

Oddaję krew od ponad 20 lat. Krew i osocze. Mam już ponad 60 litrów oddane. Mam niewielkie nadciśnienie i przyjmuję systematycznie Mapryl 10 mg. Czy mogę nagle zaprzestać oddawania krwi czy też lepiej robić to stopniowo i czy moje nadciśnienie może mieć związek z oddawaniem krwi?

• Przerwać oddawanie krwi można nagle. Nadciśnienie nie ma związku z oddawaniem krwi.

Moja waga waha się między 48kg a 51kg czy mogę w takim wypadku oddać krew?

• Nie można przy tak niskiej wadze być krwiodawcą, ponieważ 450 ml stanowi więcej niż 10% krwi krążącej.

Lekarz zaproponował mi oddawanie krwi na płytki, wyjaśnił mi na czym to polega ale ja chciałabym poznać także zagrożenia. Czy mogę prosić o wskazówki?

• Zagrożeń innych niż przy oddawaniu krwi pełnej nie ma. Wręcz przeciwnie, ponieważ pobierany jest tylko jeden składnik morfologiczny krwi, a erytrocyty pozostają u dawcy. Problem polega tylko na dłuższym czasie zabiegu (ok. 1 godz.)

Od kilku lat systematycznie oddaję krew (co 2 miesiące). Ostatnio wartość hemoglobiny przed oddaniem krwi wyniosła 12,80 - co nie pozwoliło mi na oddanie w tym dniu. Ta sytuacja powtarza się co pewien okres czasu. Jaka jest przyczyna?

• Sądzę, że powinien Pan zrobić przerwę w oddawaniu krwi ok. 6 m-cy. Myślę, że tryb życia Pana nie pozwala organizmowi na szybką regenerację.

Czy przyjmowanie specjalistycznego leku dyskwalifikuje mnie jako dawcę?

• Lek może spowodować dyskwalifikację ze względu na przyczynę jego przyjmowania.

Czy może oddawać krew osoba z nadciśnieniem tętniczym? Jak należy brać leki przeciw nadciśnieniu przed oddaniem krwi?

• W trakcie leczenia nadciśnienia krwi nie należy oddawać, ponieważ szereg leków ma niekorzystne działania na biorcę krwi. W okresie ustabilizowanego ciśnienia decyzje należy do kwalifikującego lekarza.

Jestem krwiodawcą. Oddałem krew już kilka razy. Jednak trapi mnie pytanie czy jako osoba ze zdiagnozowanym i leczonym nadciśnieniem mogę sobie pozwolić na komfort pomagania innym, nie szkodząc sobie?

• Choroby przewlekłe, także i choroba nadciśnieniowa wyklucza dawcę na stałe.

Jestem chory na astmę. Czy mogę oddawać krew? Mam nieaktywną astmę. Czy mogę oddawać krew?

• Sama nieaktywna astma nie dyskwalifikuje honorowego dawcy krwi. Jednakże jeśli jest to choroba nawracająca lub aktywna – dyskwalifikuje dawcę na stałe. Nie ze względu na biorcę ale na dawcę.

Czy osoby, które przeszły zarażenie wirusem hbv są dożywotnio wykluczone z szeregu krwiodawców? Czy sytuacja wygląda podobnie z dawcami narządów po hbv?

• Zakażenie wirusem hbv wg obowiązujących obecnie uregulowań prawnych (rozporządzenie ministra zdrowia) dyskwalifikują dawcę na stałe. To samo dotyczy dawców narządów. Krew każdego dawcy obecnie badana jest w kierunku przeciwciał anty HIV 1, 2, anty HCV, antygenu HBs, antygenu HCV lub RNA HCV, odczynów kiłowych, aktywności transaminazy alaninowej (ALAT).

Czy można oddawać krew podczas zażywania środków antykoncepcyjnych?

• Tak

Czy mogłabym oddać krew, mimo że pół roku temu przekułam sobie uszy? Wiem, ze powinno minąć 12 miesięcy ale byłam wcześniej szczepiona na żółtaczkę.

• Musi upłynąć 12 m-cy od chwili przekłucia uszu, albowiem istnieje niebezpieczeństwo zakażeń wirusowych nie tylko żółtaczką typu B.

Czy osoby, które nie zażywają narkotyków, tylko kilka razy paliły marihuanę mogą oddać krew? Jak tak, to po jakim czasie od palenia marihuany?

• Po upływie 6 miesięcy.

Wyczytałam, że osoby które przebywały w okresie 01.01.1980 r. do 31.12.1996 r. łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii; nie mogą oddać krwi i chciałabym się dowiedzieć dlaczego?

• Taki przepis rzeczywiście obowiązywał ze względu na możliwość zakażenia BSE. W obecnym projekcie rozporządzenia Ministra Zdrowia już istnieć nie będzie.Będzie obowiązywał przepis dotyczący krajów o dużej częstotliwości występowania nosicielstwa i chorych na AIDS oraz choroby tropikalne.

... mam za mało czasu i to jest zbyt kłopotliwe.

• Nawet, jeśli jesteś bardzo zapracowaną osobą, to z pewnością uda Ci się wygospodarować chociaż cząstkę czasu na wizytę w punkcie krwiodawstwa. Gdy tylko uświadomisz sobie, ile dobra w ten sposób wyświadczysz okaże się, że te kilka godzin w roku wcale nie jest dużym wyrzeczeniem. W Polsce działa blisko 300 stacji poboru. Z pewnością któregoś dnia właśnie będziesz w pobliżu, a wtedy… nie musisz się wcześniej umawiać – po prostu wejdź.

... boję się.

• Za pierwszym razem każdy się trochę boi – to naturalne. Ale szybko przekonasz się, że obawy były zupełnie bezpodstawne. Nakłucie nie będzie bolesne – stosuje się w tym celu specjalnie ostrzone i profilowane igły. Nie przejmuj się również jeśli nie cierpisz widoku krwi – wokół siebie będziesz widzieć tylko uśmiechnięte twarze personelu. Wiele osób oddawało krew nawet ponad 100 razy – do tego naprawdę nie trzeba być supermanem.

... nie będziecie chcieli mojej krwi ponieważ mam pospolitą grupę "0".

• Codziennie potrzeba krwi od ponad 10 tysięcy dawców. Każda kropla krwi, niezależnie od grupy, jest na wagę złota – nigdy nie wiadomo, która grupa będzie w danym momencie najbardziej potrzebna i której może zabraknąć. Skoro grupa „0” występuje tak często, to znaczy, że równie duże jest na nią zapotrzebowanie. Grupa „0” jest szczególnie cenna także z tego powodu, że można ją przetaczać również wówczas, gdy zabraknie krwi innych grup.

... mam za mało krwi i to mnie osłabi.

• Przeciętnie w żyłach dorosłego człowieka płynie około 5-6 litrów krwi. A jednorazowa donacja to zaledwie 450 ml. Nie odczujesz z tego tytułu żadnych dolegliwości. Proces uzupełniania rozpocznie się zanim wyjdziesz z punktu krwiodawstwa i dlatego możesz od razu wrócić bezpośrednio do swoich codziennych obowiązków. Przed pobraniem każdego kandydata bada lekarz. Granicą wieku dla dawców jest przedział 18-65 lat.

...czy od krwiodawstwa się chudnie lub tyje i czy jeśli raz zacznie się oddawać krew to czy trzeba będzie to robić zawsze?

• Tego typu obawy, mimo że są zupełnie bezpodstawne, to bardzo często powracają w pytaniach od przyszłych krwiodawców. Oddawanie krwi nie spowoduje wzmożonego jej wytwarzania. Nic Cię nie zmusza do regularnych donacji – oddanie krwi wywiera taki sam wpływ na jej produkcję, jak krwawienie z nosa, miesiączka czy skaleczenie w palec. Wielu systematycznych dawców oddaje krew regularnie nawet 6 razy w roku i robi to tylko dlatego że tak postanowili. Często podobne wątpliwości mają także np. sportowcy. Uprawianie sportu w żadnym wypadku nikogo tu nie dyskwalifikuje, a donacja nie wpłynie ujemnie na wyniki sportowe.

... mogę zarazić się AIDS.

• Jeśli chodzi o AIDS i inne choroby przenoszone przez krew, to jednego jesteśmy pewni, podczas poboru nie ma możliwości zakażenia. Wyposażenie stacji krwiodawstwa jest całkowicie sterylne, a krew od każdego dawcy pobierana jest za pomocą sprzętu jednorazowego użytku.

... ostatnio chorowałem i brałem leki.

• Nie wszystkie leki mają wpływ na jakość krwi, ale istnieje prawdopodobieństwo, że trzeba będzie trochę poczekać z oddaniem krwi. Zasięgnij informacji w punkcie krwiodawstwa, czy biorąc dany lek możesz oddawać krew. Bez wątpienia nie możesz oddawać krwi podczas ostrej choroby lub przez pewien czas po poważnym zabiegu chirurgicznym. Nie pobiera się nigdy krwi od osób, których stan zdrowia budzi wątpliwość. Każdego kandydata na dawcę bada lekarz, aby mieć pewność, że upust krwi będzie dla dawcy bezpieczny.

... nikt nigdy mnie o to nie prosił.

• W takim razie my prosimy Cię teraz. Nie wahaj się dłużej. Twoja krew – to dar życia – to najcenniejsze co możesz podarować. Pomyśl tylko, że możesz w ten sposób ocalić życie choremu dziecku, ofierze wypadku lub pacjentowi na stole operacyjnym.

Europejska Fundacja Honorowego Dawcy Krwi. Wszelkie prawa zastrzeżone 2021