Niedobory witamin mogą prowadzić do różnorodnych schorzeń, ponieważ każda witamina pełni specyficzne funkcje w organizmie. Poniżej znajduje się lista witamin, ich rola w organizmie oraz najczęstsze skutki niedoboru.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Witamina A (retinol)
Funkcje
Wspiera wzrok, układ odpornościowy, zdrowie skóry i błon śluzowych.
Niedobór
- Kurza ślepota (trudności z widzeniem w słabym świetle).
- Suchość skóry i błon śluzowych.
- Osłabienie odporności.
- Rogowacenie skóry.
Witamina D
Funkcje
Reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, wspiera zdrowie kości i układ odpornościowy. Witamina D bierze udział w produkcji serotoniny – kluczowego neuroprzekaźnika, który wpływa na nastrój, sen i apetyt. Ma też działanie przeciwzapalne, uczestniczy w ochronie neuronów i wspiera procesy regeneracji komórek nerwowych.
Niedobór
- Krzywica (u dzieci) – deformacje kości.
- Osteomalacja (u dorosłych) – osłabienie i bóle kości.
- Osłabienie mięśni, zmęczenie, podatność na infekcje.
- Depresja lub pogorszenie nastroju
- Problemy ze snem i apetytem
Witamina E (tokoferol)
Funkcje
Silny przeciwutleniacz, chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Niedobór
- Zaburzenia neurologiczne (osłabienie mięśni, problemy z koordynacją).
- Uszkodzenie nerwów i mięśni.
- Pogorszenie wzroku.
Witamina K
Funkcje
Uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi i zdrowiu kości.
Niedobór
- Wydłużony czas krzepnięcia krwi, skłonność do krwawień (np. z nosa, dziąseł), oraz powstawania siniaków
- U noworodków: krwawienia wewnętrzne (choroba krwotoczna).
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
Witamina C (kwas askorbinowy)
Funkcje
Wspiera odporność, produkcję kolagenu, gojenie ran, przyswajanie żelaza.
Niedobór
- Szkorbut – objawia się osłabieniem, krwawieniem dziąseł, wypadaniem zębów, trudnościami w gojeniu ran.
- Osłabienie odporności.
Witamina B1 (tiamina)
Funkcje
Wspomaga metabolizm węglowodanów i pracę układu nerwowego.
Niedobór
- Beri-beri (zaburzenia układu nerwowego, serca i mięśni).
- Osłabienie, utrata apetytu, drżenie mięśni.
Witamina B2 (ryboflawina)
Funkcje
Uczestniczy w metabolizmie energetycznym, wspiera wzrok i zdrowie skóry.
Niedobór
- Zapalenie kącików ust (tzw. zajady).
- Łuszczenie skóry, pieczenie oczu.
- Problemy z układem nerwowym.
Witamina B3 (niacyna)
Funkcje
Wspiera układ nerwowy i trawienny, poprawia krążenie.
Niedobór
- Pelagra – objawia się zapaleniem skóry, biegunką, otępieniem (3D: dermatitis, diarrhea, dementia).
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
Funkcje
Kluczowa w metabolizmie energetycznym i produkcji hormonów.
Niedobór
- Rzadko występuje, ale może objawiać się zmęczeniem, drażliwością, skurczami mięśni.
Witamina B6 (pirydoksyna)
Funkcje
Wspomaga metabolizm białek, pracę układu nerwowego i odpornościowego.
Niedobór
- Drgawki, depresja, osłabienie.
- Stany zapalne skóry, zajady.
- Anemia mikrocytarna.
Witamina B7 (biotyna)
Funkcje
Wspiera zdrowie skóry, włosów i paznokci, uczestniczy w metabolizmie.
Niedobór
- Wypadanie włosów, łamliwość paznokci.
- Zapalenie skóry.
- Zmęczenie, bóle mięśni.
Witamina B9 (kwas foliowy)
Funkcje
Wspiera produkcję krwi, rozwój układu nerwowego płodu.
Niedobór
- Anemia megaloblastyczna.
- Wady cewy nerwowej u płodu (np. rozszczep kręgosłupa).
- Osłabienie, bladość, zmęczenie.
Witamina B12 (kobalamina)
Funkcje
Wspiera produkcję czerwonych krwinek, pracę układu nerwowego.
Niedobór
- Anemia megaloblastyczna lub złośliwa (niedokrwistość Addisona-Biermera).
- Drętwienie kończyn, zaburzenia równowagi.
- Problemy neurologiczne i psychiczne (np. depresja, demencja).
Podsumowanie
Każda witamina ma swoje kluczowe funkcje, a ich niedobory mogą prowadzić do poważnych schorzeń. Aby zapobiegać niedoborom, warto zadbać o zróżnicowaną dietę bogatą w świeże warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, ryby, nabiał i mięso, ale także suplementy, które doposażą nasz organizm w potrzebne składniki i witaminy.